Χωρό-Αποτυπώματα

Η συγκεκριμένη δράση «Χωρό-Αποτυπώματα» αφορά παιδιά ηλικίας 9-12 ετών. Πρόκειται για μια εκπαιδευτική, καλλιτεχνική (με αρχιτεκτονική προσέγγιση) δράση, στην οποία τα παιδιά θα αποκρυσταλλώσουν μέσω της μεθόδου Μosaic την γειτονιά τους και έπειτα θα την ανακατασκευάσουν κατασκευάζοντας με τα στοιχεία που θα έχουν συλλεχθεί μία αρχιτεκτονική μακέτα. Θα πραγματοποιηθεί στο Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης Σύρου, όπου θεωρείται μια πολιτιστική κοιτίδα όπου πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά και καλλιτεχνικά δρώμενα στο νησί της Σύρου.

Μέσω της προσέγγισης Mosaic οι συμμετέχοντες καλούνται να συνθέσουν με μικρά πλακίδια ένα μεγάλο κομμάτι μωσαικού που θα αποτυπώνει τις σκέψεις και τα συναισθήματα για την ανακατασκευή και αναδιαμόρφωση της γειτονιάς τους και με ποια κριτήρια. Η προσέγγιση Mosaic είναι ένα πλαίσιο πολλαπλών μεθόδων μάθησης. Η συγκεκριμένη προσέγγιση επιτρέπει την πολυτροπική μάθηση, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ολιστική ανάπτυξη των παιδιών. Η παρούσα δράση εστιάζει στην εφαρμογή της πολυτροπικής μάθησης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και τις διαφορετικές προσεγγίσεις αυτής. Στην πολυτροπική μάθηση χρησιμοποιούνται οπτικά και ακουστικά μέσα,η ανάγνωση, η γραφή καθώς και κιναισθητικές αναπαραστάσεις.

Η ιδέα πίσω από την προσέγγιση του Mosaic είναι ότι συλλέγονται δεδομένα με ένα ευρύ φάσμα μέσων. Έπειτα, καθήκον του εκπαιδευτή είναι, να ενώσει αυτά τα μεμονωμένα κομμάτια ώστε να σχηματίσουν τελικά μια μεγάλη εικόνα, όπως πολλά μικρά πλακίδια
διαμορφώνουν ένα μεγάλο μωσαϊκό.

Η μέθοδος Mosaic εμπνεσμένη από την φιλοσοφία της Reggio Emilia αποτελούν δύο βασικές προσεγγίσεις που έχουν τη δυνατότητα να ενσωματώσουν την πολυτροπικότητα και να διευκολύνουν την γνωστική διαδικασία.Η πολυτροπικότητα είναι ένα σημαντικό στοιχείο διδασκαλίας και μάθησης στα πρώτα χρόνια ενός μαθητή. Παρέχει ευκαιρίες στα μικρά παιδιά να μπορούν επικοινωνούν ποικιλοτρόπως χρησιμοποιώντας διαφορετικά μέσα και εργαλεία. Η συγκεκριμένη αρχή μάθησης βλέπει τα παιδιά ως ενεργούς μαθητές που εμπλέκονται στη διαδικασία της συνοικοδόμησης της κοινωνικής πραγματικότητας.

Τα παιδιά θεωρούνται ο πυρήνας της διερεύνησης των στοιχείων που θα προκύψουν αφού ως δρώντα υποκείμενα νοήματοδοτούν την πραγματικότητα με τον δικό τους τρόπο και την ερμηνεύουν μέσω της παρατήρησης και της καταγραφής των εμπειριών τους. Τα παιδιά είναι πάντα στο επίκεντρο της μαθησιακής διαδικασίας, υπάρχει η ελευθερία επιλογής του καλύτερου τρόπου επικοινωνίας και είναι ελεύθερα να πειραματιστούν και να παίξουν σε ένα ασφαλές πολυτροπικό περιβάλλον. Η προσέγγιση Mosaic βλέπει τα παιδιά ως ικανούς και μικρούς εξερευνητές και μέσω ένος σύνολου μεθόδων επιδιώκει να ακουστούν οι φωνές τους, που αφορούν τις εμπειρίες της ζωής τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Στόχος του συγκεκριμένου project είναι να έρθουν σε επαφή οι συμμετέχοντες με ποίκιλες μεθόδους μάθησης (Mosaic project). Έπειτα θα δώσει τη δυνατότητα μέσω συγκεκριμένων βιωματικών δραστηριοτήτων να αναπτύξουν διαφορετικές δεξιότητες και πτυχές έκφρασης της προσωπικότητάς τους μέσα από τις εμπειρίες τους.

Σκοπός του προγράμματος

• Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή και αλληλεπίδραση με το αστικό και μη δομημένο περιβάλλον, στο πλαίσιο δράσεων συμμετοχικού σχεδιασμού. Μέσω των αμοιβαίων αλληλεπιδράσεών τους, τα παιδιά κατανοούν τις επικοινωνιακές συμβάσεις και προσαρμόζονται σ’ αυτές, αποκτούν κοινωνικές δεξιότητες, ελέγχουν παρορμήσεις της συμπεριφοράς τους αναπτύσσοντας παράλληλα το αίσθημα της ομαδικότητας, συνεργάζονται, συνερευνούν και τελικά συνδημιουργούν.
• Να αναπτύξουν τα παιδιά χωρική αντίληψη, ως προς το ρυθμό και την κλίμακα.
• Να ανακαλύψουν πτυχές του δημόσιου χώρου, μέσα από μια σειρά πολιτιστικών δράσεων που χρησιμοποιούν διαφορετικά μέσα (πολυτροπικότητα): έρευνα πεδίου και παρατήρηση, χαρτογράφηση, κινησιολογικές δραστηριότητες, κατασκευή συμμετοχικής
  μακέτας.
• Επίσης, σκοπός του προγράμματος είναι η εκκίνηση της συζήτησης γύρω από το δομημένο περιβάλλον στο πλαίσιο της σύγχρονης καθημερινότητας, μέσα από πολιτιστικές δραστηριότητες που ενισχύονται από εργαλεία του συμμετοχικού σχεδιασμού. Οι συμμετέχοντες έρχονται σε επαφή με τα δικαιώματα του πολίτη, μέσα από συμπεριληπτικές, πολυφωνικές και βιωματικές δράσεις που άπτονται πολιτιστικών
  ζητημάτων.
• Απώτερος σκοπός του συγκεκριμένου project είναι να βάλουμε τους συμμετέχοντες σε μία ενεργητική συμμετοχή όπου μέσω κατανόησης και επεξεργασίας δεδομένων που θα αντλήσουν απο τις επιμέρους πολυτροπικές δράσεις (μωσαϊκό), να προβλήματιστουν, να αποδομίσουν και να οικοδομήσουν εκ νέου την δική τους κοινωνική πραγματικότητα.

Περίληψη Δράσεων

Το πρώτο κομμάτι του Μωσαϊκού είναι η παρατήρηση. Αυτό περιλαμβάνει μια ομαδική παρατήρηση της βασικής ομάδας των συμμετεχόντων. Η παρατήρηση είναι ένα σημαντικό μέρος της αρχικής διαδικασίας ενσωμάτωσης των μελών. Σε πρώτη φάση λοιπόν χρησιμοποιείται η μεθοδολογία παρατήρησης και συνέντευξης των συμμετεχόντων με την εισαγωγή υλικών και ψηφιακών εργαλείων (συμπεριλαμβανομένης της χρήσης καμερών, περιηγήσεων και χαρτογράφησης). Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και άλλα εργαλεία, όπως το σκίτσο, οι ζωγραφιές και το παιχνίδι ρόλων για τη συλλογή πληροφοριών.

Το παιδί αντιλαμβάνεται την πόλη και το περιβάλλον του μέσα από τις συνήθεις διαδρομές που ανακαλεί. Μέσω αυτών των νοητικών διαδρομών συλλαμβάνει τον χώρο, δημιουργεί τον δικό του κόσμο, αναγνωρίζει γνώριμους τόπους ή τοπόσημα που το προσανατολίζουν.

Στο δεύτερο στάδιο τα στοιχεία που συλλέγονται, συγκεντρώνονται και αποτελούν τη βάση για προβληματισμό αναστοχασμό και παραγωγικό διάλογο. Τα σχόλια των συμμετεχόντων αποτελούν τη βάση του διαλόγου, του προβληματισμού και της ερμηνείας που έπεται.

Σημαντική θεωρείται η ευφάνταστη δημιουργικότητα των παιδιών, όταν έχουν στη διάθεσή τους μια ευρεία και ποικίλη επιλογή υλικού(για παράδειγμα, κοχύλια, χάντρες, πέτρες, όσπρια, σπόροι, πηλό, χαρτί, χαρτόνι, ξύλο). Καταληκτική δράση θα είναι η κατασκευή αρχιτεκτονικής μακέτας που θα εμπεριέχει την παραπάνω μεθοδολογία καθώς και την τελική αποτίμηση του project μέσω συζητησης.

Βασικά στοιχεία του προγράμματος

Ηλικιακή ομάδα συμμετεχόντων: 9-12 ετών
Αριθμός συμμετεχόντων: 40 παιδιά (διαμόρφωση υποομάδων)
Χρόνος διεξαγωγής: Ιούνιος – Σεπτέμβριος 2023
Χρονική διάρκεια δράσης: 2 ημέρες (180΄ λεπτά / ημέρα)
Τόπος διεξαγωγής: Ερμούπολη, Σύρος
Χώρος διεξαγωγής: Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης